دانشیار پژوهشی بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران
چکیده
ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻓﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﺩﺍﻣﻲ و نقش آنها در بهبود وضعیت تغذیه بشر ﺭﻭﺯ ﺑﻪﺭﻭﺯ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺭﺍﻩﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﻣﻬﺎ، ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﻭ ﻣﻨﻈﻮﺭﻩ ﺍﺯ ﻏﻼﺕ دانه ریز مانند گندم، جو، یولاف، چاودار و تریتیکاله ﺍﺳﺖ. ﭼﺮﺍﻱ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﮔﻮﺳــﻔﻨﺪﺍﻥ ﺩﺭﻭﻥ ﻣﺰﺭﻋﻪ ﻭ ﻳﺎ ﺑﺮﺩﺍﺷــﺖ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺳــﺒﺰ ﻏﻼﺕ ﺑﺎ ﺩﺳﺖ ﻭ ﻳﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺩﻧﻴﺎ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻛﺜﺮ ﺍﺳﺘﺎﻧﻬﺎﻱ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ ﺍﺳﺖ. ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺳﺒﺰ ﻏﻼﺕ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺼﻴﻞ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﺳﺖ، ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺷــﺘﻦ ﻣﻮﺍﺩ ﺧﺸــﺒﻲ ﻛﻢ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﻣﻨﺎﺳــﺐ، ﭘﺮﻭﺗﺌﻴﻦ ﺧﺎﻡ ﺯﻳﺎﺩ ﻭ ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺧﻮﺵ ﺧﻮﺭﺍﻛﻲ ﺣﺎﺋﺰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﺳــﺖ. از طرف دیگر این علوفه سبز در اوخر فصل پاییز یا زمستان مورد استفاده دام قرار می گیرد که تقریبا علوفه سبز دیگری در مزرعه موجود نمی باشد. ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺳﺒﺰ ﻏﻼﺕ ﭘﺎﻳﻴﺰﻩ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺍﺳــﺖ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺳــﺒﺰ ﻏﻼﺕ ﺑﺮ ﺣﺴــﺐ ﻣﺎﺩﻩ ﺧﺸــﻚ 80 ﺩﺭﺻﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. نتایج بررسی‌های متعدد نشان داده در شرایط سرچر در بین غلات پاییزه تریتیکاله موفق‌تر از گندم و جو بوده است زیرا تحمل بسیار خوب تریتیکاله به چرا و قدرت جبران عالی آن پس از اعمال چرا بر این اهمیت افزوده است. اگر کشاورزان مرحله نموی مناسب (اواخر مرحله پنجه زنی) را برای اعمال سرچر یا برداشت علوفه مورد نظر قرار دهند، کاهش عملکرد دانه ناشی از تنش چرا حداقل و یا ناچیز خواهد بود. با این وجود صرفه اقتصادی کشاورزان در سیستم دو منظوره (علوفه سبز + دانه) بیشتر از شرایط معمولی (استفاده برای تولید دانه) می باشد.
)