اهمیت و تاثیر استفاده از سلنیوم آلی بر عملکرد رشد، تولید، تولید مثل و ایمنی در دام و طیور

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 استادیار؛ پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران

2 کارشناسی ارشد دانشکده گشاورزی دانشگاه فردوسی گروه علوم دامی

3 دکترای تخصصی بیوتکنولوژی از دانشگاه پوترا مالزی

4 دکترای تخصصی میکروبیولوژی

چکیده

افزایش نیاز روز افزون جامعه بشری به فرآورده‌های دام و طیور محققان را به این امر وا‌داشته است که به دنبال راه‌حل‌های بیولوژیک برای تامین نیازهای حیوان و ایجاد تعادل مطلوب بین مواد ریز‌مغذی از جمله مواد معدنی برای بهبود پارامترهای تولید، تولید‌مثل و ایمنی باشند. سلنیوم از مواد معدنی ضروری کمیاب به شمار می‌رود که نقش مهمی در واکنش‌های آنتی‌اکسیدانی، ایمنی و عملکردی دام و طیور ایفا می‌کند. استفاده از مکمل سلنیوم بویژه سلنیوم آلی در دام و طیور می‌تواند بر عملکرد رشد، تولید، تولید-مثل و ایمنی تاثیر بگذارد و از بروز بسیاری از مشکلات و بیماری‌‌ها جلوگیری کند. عنصر سلنیوم با تحریک تولید آنتی‌اکسیدان‌ها موجب کاهش اثرات استرس‌های اکسیداتیو و دیگر تنش‌های محیطی می-شود. همچنین سلنیوم با بهبود وضعیت آنتی‌اکسیدانی و دخالت در ساخت برخی از ایکوزانوئیدهایی که در ایمنی نقش دارند نظیر لکوترین‌ها و ترمبوکسان‌ها، رشد ارگان‌های ایمنی و تولید اینترلوکین‌ها و ایمنوگلوبولین‌ها باعث بهبود ایمنی و کاهش بیماری در حیوانات می‌شود. افزودن مکمل سلنیوم به جیره گاوها بر عملکرد رشد، تولید شیر و باروری آنها تاثیر گذاشته و از بروز بیماری‌ها و مشکلاتی نظیر متریت، جفت‌ ماندگی، مرگ‌و‌میر جنین در بارداری جلوگیری می‌کند. به نظر می‌رسد که استفاده از سلنیوم و سلنیوم آلی در خوراک طیور گوشتی و تخم‌گذار موجب بهبود عملکرد رشد، تولید و ضریب تبدیل در آنها شده و با بهبود ایمنی و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی آنها را در برابر بیماری‌ها و تنش‌های اکسیداتیو محافظت می‌کند. این مقاله مروری است بر نقش‌ و اثرات‌ سلنیوم و مکمل‌های سلنیوم بر عملکردهای مختلف دام و طیور.

کلیدواژه‌ها