1
استادیار بخش زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
2
مدیریت هماهنگی ترویج سازمان جهاد کشاورزی، گرگان، ایران
چکیده
یافتن محصولات زراعی پاییزه که قابلیت جایگزینی با سویا و ذرت را داشته باشند، اهمیت زیادی در مدیریت و اقتصاد پرورش طیور دارد. گیاه باقلا به دلیل محتوی پروتئین نسبتا خوب، دامنه سازگاری وسیع و اثرات مثبت تناوبی، یکی از بهترین گزینه‌های جایگزینی کنجاله سویا و دانه ذرت محسوب می‌شود. در این پژوهش سه رقم جدید فیض، شادان و مهتا به همراه شاهد (برکت) در سال زراعی 96-1395 در شهرستان علی آباد کتول از لحاظ خصوصیات مرفولوژیک، عملکرد دانه، اجزای عملکرد، علوفه تر تولیدی و صفات کیفی مورد بررسی قرار گرفتند. کشت هر رقم در 1000 متر مربع (عرض 20متر و طول 50 متر) و براساس وزن هزار دانه و تراکم 10 بوته در متر مربع انجام گرفت. در طول دوره رشد و نمو برخی خصوصیات زراعی از قبیل ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف، یادداشت‌برداری شد. برای مقایسه میانگین عملکرد دانه، اجزای عملکرد، وزن غلاف سبز و علوفه تر ارقام با شاهد (رقم برکت) از هر کرت به صورت تصادفی 10 نمونه 4 مترمربعی برداشت شد و با استفاده از آزمون t مورد مقایسه قرار گرفتند. رقم فیض از لحاظ زودرسی، شاخص برداشت و طول غلاف نسبت به سایر ارقام وشاهد برکت برتری داشت. رقم شادان بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد و اختلاف معنی‌داری با رقم برکت داشت. ارقام شادان و مهتا از لحاظ وزن علوفه تر، تعداد غلاف در بوته و قابلیت برداشت مکانیزه نسبت به ارقام فیض و برکت برتری داشتند و با توجه به تولید زیست توده زیاد، قابلیت برداشت مکانیزه و درصد بالاتر پروتئین جهت تولید علوفه مناسب هستند. با توجه به فقدان عامل ضد تغذیه‌ای تانن، رقم مهتا، اولین رقم کم تانن و قابل برداشت مکانیزه باقلا، علاوه بر استفاده در خوراک دام می‌تواند به عنوان منبع تامین انرژی و پروتئین در تغذیه طیور مورد استفاده قرار گیرد.
)