آراز، رقم جدید خُلَّر، مناسب برای کشت به عنوان علوفه درمناطق دیم گرمسیری و نیمه گرمسیری کشور

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی سازمات تحقیقات آموزش . ترویج کشاورزی

2 موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور

3 مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین- ایران.

4 مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان- ایران

5 مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد- ایران.

6 مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران

7 مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج- ایران.

8 مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه- ایران.

9 پردیس تحقیقات و آموزش کشاورزی گچساران و سایت ملی دیم، مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویر احمد، سازمان تحقیقات،

چکیده

رقم جدید آراز در سال زراعی 85-1384 در قالب خزانه بین‌المللی (ILYT-LS-2006) مشتمل بر 16 ژنوتیپ خلر از طریق مرکز تحقیقات بین‌المللی در مناطق خشک (ICARDA) ارسال و در ستاد و ایستگاه‌های همکار موسسه تحقیقات کشاورزی دیم به مدت دو سال زراعی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی گردید. در سال زراعی 87-1386 در آزمایشات مقایسه عملکرد ARLYT به همراه شاهد نقده در ایستگاه‌های گچساران و سارال کردستان با تعداد 11 ژنوتیپ خلر انتخابی از خزانه‌های بین‌المللی خلر مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت تظاهر موفق عملکرد دانه، علوفه تر و خشک و در نظر گرفتن صفات مهم زراعی موثر بر عملکرد و سایر صفات زراعی مناسب برای شرایط دیم در آزمایش پیشرفته سبب گردید در سال زراعی 88-1387 در قالب آزمایش یکنواخت سراسری کل ژنوتیپ های خلر از آزمایش مقایسه عملکرد در ایستگاه های گچساران، لرستان و ایلام به مدت چهار سال زراعی مورد بررسی قرار گرفت. میانگین نهایی عملکرد دانه و عملکرد علوفه تر لاین کاندید معرفی در ایستگاه‌های گچساران، لرستان و ایلام در سال‌های 91-1387 به ترتیب 7/2067 کیلوگرم در هکتار و 1/12875 کیلوگرم در هکتار و برتری 150 و 110 درصدی نسبت به شاهد نقده تعیین گردید. میانگین عملکرد بیولوژیک (علوفه خشک)، عملکرد دانه و علوفه تر لاین جدید در مدت 6 سال بررسی (از خزانه های بین المللی تا یکنواخت سراسری- شرایط ایستگاهی)، به ترتیب 6/3942 کیلوگرم در هکتار، 5/1216 کیلوگرم در هکتار و 12340 کیلوگرم در هکتار به ترتیب با 3/128%، 2/140% و 8/162% برتری نسبت به شاهد ثبت گردید. لاین جدید از نطر وزن صد دانه در حدود 8/0 گرم (در مدت 6 سال مطالعه ایستگاهی) و از نظر زودرسی در حدود 3 روز نسبت به شاهد نقده سودمندی نشان داد. در طول سال های بررسی رقم جدید، آثاری از آلودگی یا خسارت بیماری خاص دیده نشد.

کلیدواژه‌ها