معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته ها مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی/ تبریز/ ایران
چکیده
یکی از راهکارهای تولید بهینه محصول و حفظ سلامت محیط زیست و پایداری تولید در سیستم‌های کشاورزی استفاده از کودهای زیستی می‌باشد. کود زیستی (بیولوژیک) تراکم زیادی از یک یا چند نوع ارگانیزم مفید خاکزی و یا مواد متابولیک این موجودات است که با یک ماده نگهدارنده همراه است و صرفاً به منظور تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه، تولید و عرضه می شود. ارزش کود زیستی به دلیل سه خاصیت مهم آن است: تغذیه ای و شیمیایی (از نظر میکروارگانیزم خاک) و خواص فیزیکی و بهبود خواص بیولوژیک محیط اطراف ریشه گیاه می باشد. یونجه با ارزش‌ترین گیاه از خانواده لگوم‌ها بوده و مصرف آن از سایر علوفه‌های سبز کاشته شده متداول‌تر است. این گیاه قادر است در شرایط مناسب با باکتری سینوریزوبیوم ملیلوتی همزیستی ایجاد نموده و متعاقب آن مقدار قابل ملاحظه‌ای از نیتروژن مولکولی هوا را تثبیت نموده و صرف نیازهای خود نماید و از طرفی با ترشح ترکیبات شیره سلولی از ریشه به درون خاک و باقیماندن اندامهای ریشه و غده‌های باکتری درخاک موجب تقویت حاصلخیزی خاک گردد. از طرفی باکتریهای افزاینده رشد گیاه که در محیط ریزوسفر ریشه رشد و تکثیر می‌یابند هم با مکانیسم‌های مستقیم و غیرمستقیم و از جمله فراهم نمودن نیتروژن در خاک در طول دورة رشد گیاه می‌توانند نقش مهمی در عملکرد کمی و کیفی محصول داشته باشد. بنابراین گنجاندن استفاده از کودهای زیستی شامل باکتری همزیست یونجه و همچنین باکتریهای افزاینده رشد گیاه در برنامه تغذیه علوفه یونجه می‌تواند ضمن افزایش عملکرد به بهبود کیفی علوفه تولید شده نیز کمک نماید.
)