بخش بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج
چکیده
بقاء و سودمندی مزارع یونجه در مناطق سرد متأثر از صدمات زمستانی است و همه ساله در مناطق سرد، بخش‌هایی از مزارع یونجه بدلیل شرایط زمستانی در معرض خسارت و یا نابودی هستند. در این پژوهش یازده اکوتیپ یونجه به همراه دو رقم شاهد بین‌المللی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تکرار در ایستگاه تحقیقاتی تیکمه‌داش با اقلیم فراسرد از سال 1387 لغایت 1390 مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از هر بارش برف، سطح مزرعه کاملا پارو گردید تا اثر پوشندگی برف از سطح مزرعه حذف و بوته‌ها در معرض سرمای زمستانه قرار بگیرند. سال اول بعنوان سال استقرار در نظر گرفته شد و یادداشت‌برداری از سال دوم صورت گرفت. تجزیه واریانس نشان داد که بین اکوتیپ‌ها و ارقام آزمایش از نظر درصد زنده‌مانی بوته‌ها در سال دوم و سوم نسبت به سال اول اختلاف معنی‌دار وجود داشت ولی این صفت در سال سوم نسبت به سال دوم معنی‌دار نبود. این نتیجه نشان داد که بیشترین تلفات بوته‌ها و از بین رفتن آنها در اثر سرما در همان سال اول استقرار اتفاق می‌افتد. بنابراین، اگر برای زارع مشخص شد که مزرعه یونجه در زمستان دچار صدمه شده است باید به مزرعه فرصت بدهد که قبل از برداشت به طور کامل رشد کند. بوته‌های یونجه از ارتفاع بیشتری برداشت شود و قبل از چین اول، کوددهی مورد نیاز انجام یابد. مزارعی که از سرمای زمستان سال قبل صدمه دیده‌اند باید قبل از موعد برداشت شود. در بخش پایانی این مقاله، توصیه‌های ترویجی برای مدیریت مزارع یونجه در مقابل سرمای زمستانی ارائه شده است.
)