رقم پایونیر نخود علوفه ای، گزینه ای مناسب برای تولید علوفه در شرایط دیم کشور

علیزاده, خشنود; حق پرست, رضا; اسکندری, ایرج; روحی, ابراهیم; شهبازی, صادق

رقم پایونیر نخود علوفه ای، گزینه ای مناسب برای تولید علوفه در شرایط دیم کشور

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

¹ مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

² معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

³ مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

⁴ عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان

چکیده

نخود علوفه‌ای می‌تواند یک لگوم علوفه‌ای یکساله مناسب برای تولید علوفه در اراضی دیم سردسیر و معتدل سرد کشور در تناوب با غلات باشد. در این پژوهش، دو رقم نخود علوفه‌ای وارداتی (با نام مراز و پایونیر) همراه با ارقام محلی ماشک طی تحقیقات میدانی و آنفارم در پروژه ارتقای امنیت غذایی طی دو سال (98-1396) مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی در شرایط کشت رایج، کم خاکورزی و نیز کشت مستقیم در استان‌های آذربایجان شرقی، کردستان، لرستان و کرمانشاه انجام شد. نتایج نشان داد که از نظر عملکرد علوفه خشک در مجموع محیط‌ها، کمترین میانگین رتبه (31/1) و کمترین انحراف معیار رتبه (43/0) متعلق به رقم پایونیر بود که نشان از پایداری بالا برای این رقم داشت. میانگین عملکرد علوفه خشک رقم پایونیر برابر با 4132 کیلوگرم در هکتار بود که 45 درصد بیشتر از میانگین عملکرد علوفه خشک رقم مراز و حدود 198 درصد برتر از ارقام شاهد در تمام محیط‌ها بود. از نظر ارتفاع بوته نیز نخود علوفه‌ای پایونیر با تیپ رونده به‌طور متوسط 10 سانتیمتر پابلندتر از رقم محلی بود. در هیچ‌یک از مراحل بررسی این رقم در شرایط دیم، خسارت بیماری برق‌زدگی یا فوزاریومی در آن مشاهده نشد. در مجموع مشخص شد که نخود علوفه‌ای رقم پایونیر به‌دلیل قابلیت کشت پاییزه در دیمزارهای معتدل سرد و کشت انتظاری در مناطق سردسیر دیم و برتری عملکرد علوفه در شرایط کشت مختلف، قابل توصیه به‌عنوان یک محصول علوفه‌ای جدید برای شرایط دیم سرد و معتدل سرد کشور است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات