مقایسه میزان خسارت زنبور بذرخوار یونجه در مزارع یونجه چهار استان‌ مختلف کشور

لطفعلی زاده, حسین; احمدی, روح اله; معروف, عارف; ناصری, مهدی; پورحاجی, علیرضا; سوری, جهانبخش

مقایسه میزان خسارت زنبور بذرخوار یونجه در مزارع یونجه چهار استان‌ مختلف کشور

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

¹ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانشرقی

² مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان

³ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی زنجان

⁴ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان

⁵ عضو هیات علمی بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

⁶ بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان، همدان، ایران

چکیده

زنبور بذرخوار یونجه که با نام علمی Bruchophagus roddi Gussakovskii شناخته می‌شود، یکی از آفات مهم یونجه بذری است که در بیشتر مناطق یونجه کاری دنیا یافت می‌شود. این آفت در ایران نیز در مزارع یونجه از شمال تا جنوب کشور پراکنده است. هدف از این تحقیق، ارزیابی میزان درصد خسارت این آفت در مناطق مختلف کشور بود. ابتدا در چهار استان و هر استان دو منطقه و در هر منطقه سه مزرعه یونجه از توده-های بذری رایج منطقه انتخاب شد. در هر مزرعه چهار قطعه به مساحت تقریبی 25 متر مربع انتخاب و از آنها در پنج مرحله زمانی تولید بذر نمونه برداری شد. صفات مورد ارزیابی در نمونه برداریها شامل تعداد کپسول در هر خوشه، تعداد بذر در هر کپسول، تعداد بذرهای سالم، تعداد بذرهای حاوی لارو و شفیره زنبور و تعداد بذر دارای سوراخ خروجی بود. پس از برداشت بذر و در انبار هم میزان خروج زنبور از بذور بررسی گردید. سپس تجزیه واریانس داده‌ها انجام و میانگین ها مقایسه شد. میانگین درصد خسارت این آفت در مزارع استان همدان، آذربایجان‌شرقی، زنجان و کرمان به ترتیب 20، 21، 17 و 38 برآورد گردید. در انبارها نیز درصد بذور خسارت دیده، توسط این آفت به ترتیب 16، 3/5، 8/8 و 30 استان همدان، آذربایجان‌شرقی، زنجان و کرمان شمارش شد که حداقل آن مربوط به استان آذربایجان‌شرقی بود. با توجه به نتایج حاصله و اهمیت اقتصادی فراوان این آفت ادامه مطالعات تکمیلی و برنامه های مدیریت و مبارزه با آفت پیشنهاد می‌گردد. همچنین با توجه به اینکه تعداد نسل آفت در مناطق گرمسیر زیاد و دارای همپوشان است، بررسی و تعیین زمان خروج حشرات بالغ زمستان گذاران و تاریخ بذرگیری به منظور فرار از خسارت آقت در مزارع بذری ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه‌ها